Memur Zammı, Hangi Ödemeye Ne Kadar Yansıyacak?

Sorularla memur zam oranları ve sonrasında yapılacak bazı ödemelerin tutarları

Bu yılki memur ve memur emeklilerinin alacakları zam oranları kadar kafalar karıştırılmamıştı. Nitekim 3 Ocak 2022 tarihinde açıklanan enflasyon rakamları sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan memur ve emeklilerine yüzde 30,5 oranında zam yapılacağını duyurmuştu. Tam rakamlar netleşti derken Anadolu Ajansı zam oranını % 30,95 olarak duyurdu ve bu orana göre hesaplanan maaşları da verdi. Ancak 06.01.2022 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Mali ve Sosyal Haklara ilişkin Genelge ise yine kafaları karıştırdı. Bu çerçevede soru ve cevaplarla konuyu açıklamaya çalışacağız.

1- Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayımladığı genelge ne anlama geliyor?
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayımlamış olduğu 06.01.2022 tarihli Mali ve Sosyal Haklara ilişkin Genelge ile birçok ödeme tutarına yer verilmiştir. Ancak şu an Meclis'te görüşülmekte olan kanun teklifine göre toplu sözleşme ile Ocak ayında memurlara verilecek yüzde 5 oranındaki zam yüzde 7,5 olarak uygulanacaktır.

Hal böyle olunca genelgede yer alan bilgilere göre amel edilmesi mümkün değildir. Zira genelgede katsayılar yüzde 27,91 oranında arttırılarak maaş katsayısı 0,229979 rakamına, taban aylık katsayısı 3,59963 rakamına ve yanödeme katsayısı ise 0,072934 rakamına çıkarılmıştır. Ancak genelgede belirlenen rakamların hiçbir anlamı yoktur demek abartı olmayacaktır. Yani bu rakamlara göre ne memur maaşı ne de başka bir hesap yapılamayacak ve yüzde 2,5 oranındaki ilave zammın yürürlüğe girmesi beklenecektir. Ödemeler genelgedeki rakamlara göre yapılsa dahi daha sonra fark ödemesi yapılacaktır.

2- Kanun teklifinde yer alan yüzde 2,5 oranı ile nihai zam oranı yüzde kaç olacak?
06.01.2022 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan mali ve sosyal haklara ilişkin genelgeye göre artış yüzde 27,91'dir. Bu rakama yüzde 2,5 oranındaki zam ilave edilince 30,41 rakamına ulaşılmaktadır.

Ancak hesaplama bu şekilde yapılmamaktadır. O zaman nasıl hesaplanacağını izah edelim. 2021 yılı enflasyon rakamları yüzde 36,08 olarak açıklanmış ve memur ve memur emeklilerine ödenecek ikinci altı aylık enflasyon farkı da yüzde 22,47 oranda çıkmıştı. Bu çerçevede 0,179797 olan maaş katsayısı 0,219027619047619 rakamına ulaşmış ve bu rakam yüzde 5 oranında arttırıldığında da 0,229979 rakamına ulaşılacaktır. Aynı şekilde taban aylık katsayısı ile yanödeme katsayısı da aynı şekilde arttırılacaktır. Nitekim Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca yayımlanan genelgedeki maaş katsayıları buna göre hesaplanmıştır.

Sonuç olarak yukarıdaki hesaplamalarımız sonrasında ortaya çıkan 0,219027619047619 maaş katsayısı rakamının yüzde 7,5 oranında arttırılması sonucunda maaş katsayısı 0,2354546904761904 rakamına ulaşacak ve artış oranı da yüzde 30,955 olacaktır.

3- Kıdem tazminatı tavanı tutarı ne kadar olacak?
1475 Sayılı İş Kanunu'nun 14'üncü maddesinin 2762 Sayılı Kanun'la değişik 13'üncü Fıkrası gereğince; bu kanuna tabi işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçememektedir.

Bu çerçevede, kıdem tazminatı tavanının hesabında bir hizmet yılı için Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'na yapılan emekli ikramiyesi ödemesi esas alınmakta olup, maaş katsayısındaki artışlar, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'na yapılacak emekli ikramiyesini de arttıracaktır. Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'nın emekli ikramiyesine paralel artış gösteren işçilere ödenecek kıdem tazminatı tavanı tutarı 01/01/2022 tarihinden itibaren 10.849 TL olacaktır.

Hesaplama ise şu şekilde yapılmaktadır:

1 - Aylık Göstergesi: 1500, Aylık Katsayısı: 0,23545469

1500 x 0,23545469= 353,182

2- Ek Göstergesi: 8000, Aylık Katsayısı: 0,23545469

8000 x 0,23545469 = 1.883,637

3- Kıdem Aylığı Toplam Göstergesi: 500, Aylık Katsayısı: 0,2354441715

500 x 0,23545469 = 117,727

4- Taban Aylığı Göstergesi: 1000, Taban Aylık Katsayısı:

1000 x 3,6853199 = 3.685,319

5- (Aylık Gösterge + Ek Gösterge) X Aylık Katsayısı X 2,15 (% 215)

1500 + 8000 = 9500

9500 x 0,23545469 = 2.236,819

2.236,819 x 2,15 (% 215) = 4.809,16

Buna göre kıdem tazminatı tavanı tutarı = 353,182+ 1.883,637 + 117,727 + 3.685,319 + 4.809,16 = 10.849 TL olacaktır.

4- Ocak ayından itibaren sözleşmeli personelin sözleşme tavanı ne kadar oldu?

Kamu kurumlarında birden fazla sözleşmeli personel statüsünde çalışan personel olduğu için bunların ücret tavanları da oldukça farklıdır. 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 3'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca sözleşmeli olarak çalıştırılan personelin ücret tavanı yüzde 30,955 oranında arttırıldığında 12.887,032 TL olacaktır.

Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 3'üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ücret tavanı yüzde 30,955 oranında arttırıldığında 11.488,49 TL olacaktır. Bilişim personeline yapılan ödemelerde bu tutarın katları olarak belirlenmekte ve bu tutarın beş katını geçememektedir.

5- Huzur hakkı nedir, ödenecek tutar nasıl belirlenir ve Ocak'ta ne kadar oldu?

375 sayılı KHK'nin Ek 29'uncu maddesinde huzur hakkıyla ilgili şu ifadelere yer verilmiştir: "Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilatlanmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde öngörülmesi ve gösterge rakamı belirlenmesi kaydıyla, yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, danışma kurulu üyelikleri ve komisyon, heyet, komite ile benzeri organlarda görev alanlara, ayda dörtten fazla olmamak üzere her bir toplantı için (1.000) ila (.3000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktarda, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaksızın huzur hakkı ödenir. Gösterge rakamları Cumhurbaşkanı'nca üç katına kadar artırılabilir."

Buna göre kamu kurumlarının teşkilat kararnamelerinde huzur hakkı ödemesine ve tutarına yer verilmişse bu ödeme yapılabilmektedir. Genellikle bu ödeme 9000* 0,23545469 = 2.119 TL olup, bu ödemeden sadece binde 7,59 oranında damga vergisi kesilmektedir. Bu huzur hakkının düşük olması nedeniyle ne kadar huzur vereceğini bilemiyoruz.

6- Mahalli idare personeline ödenen sosyal denge tazminatı ne kadar arttı?

Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) % 120'dir. Yani 9500 * 0,23545469 = 2.684,18 TL'dir.

Sosyal denge tazminatı vergiden istisna tutulmadığı için hem % 15 gelir vergisi hem de 0,00759 oranında damga vergisi kesintisi yapılacaktır.

7- Ocak ayında göreve başlayan bir memur ne kadar maaş alacak?

Göreve Ocak ayında başlayan üniversite mezunu 9/1 derece ve kademedeki bekar bir memur; 5.995,69 TL maaş alacaktır. Yine Ocak ayında başlayan 9/1 derece ve kademedeki bekar bir Uzman Yardımcısı; 10.173,88 TL maaş alacaktır.