Türk Eğitim-Sen, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında ülkemizdeki ücretli öğretmen sayılarını araştırdı. 81 İl Valiliğinden alınan bilgiler neticesinde ülkemizde 2021 yılında ücretli öğretmen sayısının pandemiden bu yana en yüksek noktaya ulaştığı tespit edildi.
Araştırmaya göre; ülkemizde 2021-2022 eğitim-öğretim yılında 79 ilde (Hakkari ve Bolu İl Valilikleri ücretli öğretmen sayısını göndermedi) ücretli öğretmen sayısı 85 bin 513'e ulaştı. Bir önceki eğitim-öğretim yılında 81 ilden gelen veriler doğrultusunda ülkemizdeki ücretli öğretmen sayısı 69 bin 326 idi. Geçen yıldan bu yana ücretli öğretmen sayısında 16 bin 187 artış oldu.
İSTANBUL, 25 BİN 469 İLE YİNE EN YÜKSEK ÜCRETLİ ÖĞRETMEN SAYISINA SAHİP İLİMİZ
En yüksek ücretli öğretmen sayısına sahip iller sıralamasında İstanbul'un yine en yüksek ücretli öğretmen sayısına sahip il olduğu tespit edildi. Buna göre, İstanbul'da 25 bin 469 ücretli öğretmen çalıştırılmaktadır. Geçen yıl İstanbul'da görevlendirilen ücretli öğretmen sayısı 21 bin 375 idi.
İstanbul'u 5 bin 19 ile Ankara takip etmektedir. Ücretli öğretmen sayısının yüksek olduğu diğer iller ise şunlardır: Bursa 3 bin 881, Şanlıurfa 3 bin 217, İzmir 3 bin 303, Kocaeli 2 bin 285, Gaziantep 2 bin 447, Antalya 1.840, Tekirdağ 1.610, Diyarbakır 1.562, Mersin 1.370, Hatay 1.265, Manisa 1.184, Kahramanmaraş 1.118, Mardin 1.111.
ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN 34 BİN 445'İ EĞİTİM FAKÜLTESİ, 42 BİN 75'İ LİSANS MEZUNU 8 BİN 993'Ü ÖN LİSANS MEZUNU
79 ildeki ücretli öğretmenlerin mezuniyet durumlarına göre 34 bin 445'i eğitim fakültesi, 42 bin 75'i lisans mezunu, 8 bin 993'ü ön lisans mezunudur.
Ücretli öğretmenlerin mezuniyet alanlarına göre bazı illerdeki dağılımı şu şekildedir: Ağrı'da görev yapan 957 ücretli öğretmenin 409'u eğitim fakültesi, 441'i lisans, 107'si ön lisans mezunudur. Ankara'da görev yapan 5 bin 19 ücretli öğretmenin 1.928'i eğitim fakültesi, 2 bin 906'sı lisans, 185'i ön lisans mezunudur. Antalya'da görev yapan 1.840 ücretli öğretmenin 1.077'si eğitim fakültesi 647'si lisans, 116'sı ön lisans mezunudur. Bursa'da görev yapan 3 bin 881 ücretli öğretmenin 1.532'si eğitim fakültesi, 2 bin 214'ü lisans, 135'i ön lisans mezunudur. Gaziantep'te görev yapan 2 bin 447 ücretli öğretmenin 1.665'i eğitim fakültesi, 546'sı lisans, 236'sı ön lisans mezunudur. İzmir'de 3 bin 303 ücretli öğretmenin 1400'ü eğitim fakültesi, 1.497'si lisans, 406'sı ön lisans mezunudur. Şanlıurfa'da 3 bin 217 ücretli öğretmenin 1.704'ü eğitim fakültesi, 1.290'ı lisans, 223'ü ön lisans mezunudur. İstanbul'da görev yapan 25 bin 469 ücretli öğretmenin 5 bin 151'i eğitim fakültesi, 15 bin 872'si lisans, 4 bin 446'sı ön lisans mezunudur. İstanbul'da eğitim fakültesi mezunu ücretli öğretmen sayısı ile ön lisans mezunu ücretli öğretmen sayısı birbirine yakındır, aradaki fark sadece 705'dir.
ZİHİNSEL-GÖRME-İŞİTME ENGELLİLER SINIF ÖĞRETMENİ OLARAK GÖREV YAPAN ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN 2 BİN 402'Sİ ÖN LİSANS MEZUNU
Özel uzmanlık gerektiren zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmenliğinde yine ön lisans mezunu ücretli öğretmen görevlendirmesi yapılmaktadır. Zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmenliğinde ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısı 2 bin 402'dir. Bunun 1.669'u İstanbul'dadır.
Hatta zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeni olarak derslere giren ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısı, bazı illerimizde eğitim fakültesi mezunu ya da lisans mezunu ücretli öğretmenlere eşit ya da bu öğretmenlerden fazladır. Kırıkkale'de zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeni olarak görev yapan 80 ücretli öğretmenin 11'i eğitim fakültesi, 43'ü lisans mezunu iken, 26'sı ön lisans mezunudur. Bilecik'te görev yapan 47 zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeninin 10'u eğitim fakültesi mezunu, yine 10'u ön lisans mezunu, 27'si lisans mezunudur. Kırklareli'nde zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu öğretmenler ile eğitim fakültesi mezunu öğretmenlerin sayısı birbirine eşittir. Kırklareli'nde toplam 126 zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeni görev yaparken; bunun 37'si eğitim fakültesi, 37'si ön lisans, 52'si lisans mezunudur. İstanbul'da 4 bin 897 zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeni görev yaparken; 458'i eğitim fakültesi, 1.669'u ön lisans, 2 bin 770'i lisans mezunudur. Rize'de görev yapan 147 zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeninin 18'i eğitim fakültesi, 19'u ön lisans, 110'u lisans mezunudur.
Erzincan'da zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmenliğinde norm kadro açığı 56 iken, bir tane bile bu alanda öğretmen çalışmamaktadır. Ardahan'da zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmenliğinde norm kadro açığı 32 iken sadece 1 tane öğretmen görev yapmaktadır. Şırnak'ta zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmenliğinde norm kadro açığı 20 iken hiç öğretmen çalışmamaktadır.
BRANŞ VE SINIF ÖĞRETMENİ OLARAK GÖREV YAPAN ÖN LİSANS MEZUNU ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN DAĞILIMI
Ücretli branş öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısı 3 bin 603'tür. Örneğin; ücretli branş öğretmeni olarak;
İstanbul'da görev yapan 13 bin 814 öğretmenin 1.718'i, İzmir'de görev yapan 1.770 öğretmenin 286'sı, Ankara'da görev yapan 2 bin 688 öğretmenin 124'ü, Tekirdağ'da görev yapan 772 öğretmenin 64'ü, Van'da görev yapan 560 öğretmenin 24'ü ön lisans mezunudur.
Ücretli sınıf öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısı 674'tür. Ücretli sınıf öğretmeni olarak;
İstanbul'da görev yapan 5 bin 143 öğretmenin 307'si, Diyarbakır'da görev yapan 616 öğretmenin 121'i, Giresun'da 77 öğretmenin 16'sı, Muş'ta 420 öğretmenin 35'i, Van'da 911 öğretmenin 38'i, Siirt'te 266 öğretmenin 32'si ön lisans mezunudur.
NORM KADRO AÇIĞI 77 İLDE 115 BİN 93'TÜR
İl Valiliklerinden sadece ücretli öğretmen sayılarını değil, norm kadro ihtiyacı talep edildi. Buna göre Hakkari, Bolu, Bayburt ve Giresun hariç 77 ilden veriler alındı.
77 il valiliğinden gelen verilere göre ise ülkemizde norm kadro açığı 115 bin 93'tür. Dolayısıyla bu veriler ışığında 85 bin 513 ücretli öğretmen görevlendirmesine rağmen ücretli öğretmen sayısının norm kadro ihtiyacının altında kaldı.
Buna göre; İstanbul'da norm kadro ihtiyacı 31 bin 244 iken, ücretli öğretmen sayısı 25 bin 469'dur. İzmir'de norm kadro ihtiyacı 3 bin 317 iken, ücretli öğretmen sayısı 3 bin 303'tür. Kahramanmaraş'ta norm kadro ihtiyacı 2 bin 48 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.118'dir. Karaman'da norm kadro ihtiyacı 395 iken, ücretli öğretmen sayısı 221'dir. Kars'ta norm kadro ihtiyacı 629 iken, ücretli öğretmen sayısı 530'dur. Kayseri'de norm kadro ihtiyacı 1.386 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.084'tür. Gaziantep'te norm kadro ihtiyacı 3 bin 815 iken, ücretli öğretmen sayısı 2 bin 447'dir. Mersin'de norm kadro ihtiyacı 3 bin 87 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.370'dir. Görüldüğü üzere ücretli öğretmen alımı yapılmasına rağmen, bu rakamlar norm kadro ihtiyacını yani öğretmen açığını karşılamaktan uzaktır.
Araştırma ile ilgili bir açıklama yapan Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı Talip Geylan şunları kaydetti: "Tüm dünyayı kasıp kavuran salgınla birlikte ülkemizde yüz yüze eğitime ara verilmiş ve eğitim online olarak dijital platformlar üzerinden yürütülmüştü. Yüz yüze eğitime ara verilen dönemde bununla bağlantılı olarak ücretli öğretmen sayılarında düşüş yaşanmıştı. 6 Eylül tarihinden itibaren yüz yüze eğitimin yeniden başlamasıyla birlikte ücretli öğretmen sayılarında ciddi artış kaydedildi. Araştırmamızdan da görüleceği üzere bugün ülkemizde 86 bine yakın ücretli öğretmen çalıştırılıyor olması adeta öğretmen açığının ücretli öğretmenler eliyle giderilmeye çalışıldığına işarettir.
Gelinen noktada yapılması gereken; 2022 yılında en az ücretli öğretmen sayısı kadar öğretmen ataması yapılmasıdır. Valiliklerin beyanına göre norm açığının 120 bine, ücretli öğretmen sayısının 86 bine yaklaştığı bu zamanda yapılan 15 bin atama ile sorun çözülemeyecektir. Hele ki, eğitim fakültesi mezunu olmayan, hatta yüksek okul mezunu ücretli öğretmenlerle eğitim hizmeti vermek yeni sorunlara neden olmak demektir.
Şu gerçek unutulmamalıdır ki, eğitimde tasarruf olmaz. Eğitime yapacağımız yatırım ve ayıracağımız kaynak doğrudan ülkemizin geleceğini inşa eden bir husustur. Eğitimin asli unsuru ve taşıyıcı kolunu da öğretmendir. Sınıfta öğretmeniniz yoksa eğitime yapacağınız diğer yatırımların pek bir anlamı kalmayacaktır. Dolayısıyla eğitime yapılacak öncelikli yatırım ve alınacak öncelikli tedbir, öğretmen açığını gidermek olmalıdır.
Öte yandan neredeyse asal öğretmen istihdam modeli haline gelmiş olan ücretli öğretmenlerimizin aldıkları ücretler de kabul edilebilir değildir. Bu arkadaşlarımızın tamamı, asgari ücretin dahi yarısı kadar bir aylıkla görev yapmaktadırlar. Bu durum, öğretmenlik hizmetinin haysiyetiyle de bağdaşır bir tablo değildir. Bu emek sömürüsü sonlandırılmalı, tüm öğretmenlerimiz, mesleğin saygınlığına ve insan haysiyetine yakışır ücretleler çalıştırılmalıdır. Ayrıca bir uzmanlık mesleği olan öğretmenliğin "ücretli" unvanıyla anılması da doğru değildir. Bu konuda da MEB tedbir geliştirmeli ve elzem durumlarda görevlendirilen bu öğretmenlerimizi 657 Sayılı DMK'ya dayalı olarak 'Vekil Öğretmen" unvanıyla çalıştırmalıdır."