Okul yönetimi, olası kriz senaryolarını belirleyerek bir kriz planı hazırlamalıdır. Kriz planı, krizin ne zaman, nerede ve nasıl ortaya çıkabileceğine dair bir çerçeve sunarak kriz durumlarında nasıl hareket edileceğini belirlemelidir. Yangın ve deprem anında nasıl hareket edileceğini gösteren afiş ve panolar tüm koridorlara, öğrencilerin okuyabileceği şekilde asılmalıdır. Okul Müdürlüğünce okul personeli ve öğrencilere yönelik acil durum ve afet bilinci seminerleri verilmelidir. Eğitim kurumunun bahçesinde bir güvenli alan belirlenmeli, işaretlenmelidir. Kriz planı, acil durum talimatlarını içermelidir. Bu talimatlar, öğretmenler, öğrenciler ve personel için ne yapmaları gerektiğine dair net bir kılavuz sunmalıdır. Örneğin, bir doğal afet durumunda öğrencilerin tahliyesi ve güvenli bir yere nakledilmesi gibi. Dönemde en az birer kez deprem ve yangın tatbikatı yapılmalıdır. Koridorlara çıkış yön levhaları asılmalıdır. Koridor, çıkış yolları ve kapıların önüne devrilecek, tahliyeyi engelleyecek araç, gereç ve eşyalar konulmamalıdır. Yangın merdivenleri ve acil çıkış kapıları kesinlikle kilitli tutulmamalıdır. 2016 yılında Adana ilimizin Aladağ ilçesindeki bir tarikat yurdunda yangın çıkış kapısının kilitli olması nedeniyle evlatlarımız hayatını kaybetmişti. Acı tecrübelerden dersler çıkarmalıyız.
Okul yönetimi, kriz durumunda görev yapacak bir ekip oluşturmalıdır. Bu ekip, kriz planını uygulamak için gerekli olan personeli, becerileri ve kaynakları içermelidir. Koruma, kurtarma, tahliye ve ilk yardım ekiplerine gerekli tebligatların yapılması önemlidir.
Kriz durumuna neyin sebep olduğunu belirleyin. Öğrenciler, öğretmenler ve velilerle konuşarak olayın gerçek boyutunu öğrenin. Krizin boyutunu anlamadan doğru bir plan yapmak mümkün olmayabilir.
Acil müdahale gerektiren bir durumda, hızlı bir şekilde harekete geçin. Örneğin, bir doğal afet, yangın veya saldırı durumunda öğrencilerin güvenliği en önemli önceliktir. Bu nedenle, öğrencilerin hızlı ve güvenli bir şekilde tahliye edilmesi ve acil durum servislerine haber verilmesi gerekebilir. Acil çağrı merkezi numaralarının 112 servisi altına birleştirildiği hatırlatırım.
Kriz durumunda, okul yönetimi, öğrencilerin, öğretmenlerin, personelin ve velilerin durum hakkında bilgilendirilmesi için bir iletişim stratejisi geliştirmelidir. Bu, krizin boyutuna ve tipine göre, e-posta, telefon, sosyal medya gibi birçok kanal aracılığıyla yapılabilir. Öğrencilerin, öğretmenlerin ve velilerin durum hakkında bilgilendirilmesi gerekmektedir. Ebeveynlerin çocuklarının güvende olduğunu bilmeleri önemlidir. İletişim kanallarını açık tutun ve güncel bilgileri paylaşın.
Kriz durumları stresli ve travmatik olabilir. Okul yönetimi, öğrencilerin ve personelin ruh sağlığına özen göstermeli ve gerekirse rehberlik servisi görevlendirerek psikolojik destek sağlamalıdır.
Okul idaresi; Kriz sonrasında durumu izlemeli ve bir rapor hazırlamalıdır. Bu, krizin nasıl yönetildiğini ve gerekirse ileride nasıl önlemler alınabileceğini belirlemek için yararlı olacaktır.
Sonuç olarak, eğitim kurumlarında kriz yönetimi, önceden hazırlıklı olmak ve hızlı, etkili ve adil bir şekilde hareket etmek ile ilgilidir. Okul yönetimleri için, öğrencilerin ve personelin güvenliğini en önemli öncelik olmalıdır.
Serdar GÜNDÜZ
Liyakat-Sen Genel Sekreteri